Onderweg naar Ticino

Uitzicht over Porlezza, aquarel Hermann Hesse (foto MDB)

Wanderpoet

Met Nomade in M. Het dorp ligt op een heuvel. Rond de kerk zijn boerderijen gebouwd. Net zoals in het heerlijke dorpje Fagnolle. Of in Roly. Daar wordt de ingang van het dorp gedomineerd door een waterburcht uit het jaar 1616. Wat moet de macht van de feodale heersers hier groot zijn geweest.

We rijden door het landschap van de Viroin. De luchten hangen laag over de langgerekte heuvels.

Zoals Goethe in Die Metamorphose der Pflanzen, legt Nomade mij de geheimzinnige bouw uit van de wilde iris.

Het huis waar wij verblijven straalt een grote rust uit. Het is eigendom van een vioolspeelster en haar man. Met grote zorg voor esthetiek hebben zij deze oude boerderij in M. gerenoveerd. In de leefruimte de kleuren van het Goethehaus in Weimar. In de kleine bibliotheek vind ik werk van de Oostenrijkse schrijfster Ingeborg Bachmann.

‘Wat een grote rust overkomt je in een omgeving van schoonheid,’ zegt Nomade.

Het huis is verlaten. Op de achtergrond muziek van de Tsjechische componist Antonín Dvořák. Ik lees in de biografie van Hesse. Hermann Hesse. Sein Leben und sein Werk is geschreven door Hugo Ball, een Zwitserse dadaïst en tijdgenoot die is overleden in Montagnola, Ticino in 1927. In het kleine boekje heeft iemand met een potlood hier en daar enkele woorden aangestreept. Zoals Lebkuchen of peperkoek. Waarmee Hugo Ball het belang van de warme kindertijd wilde benadrukken.

Of Hölderlin. Net als de grote Duitse dichter verbleef Hermann Hesse in Schwaben, in Stift Maulbronn. Waar hij een opleiding kreeg om later in Tübingen evangelische theologie te studeren. Zijn kloostertijd in Maulbronn liep echter net zoals voor Hölderlin en de romantische dichter Mörike uit op een persoonlijk drama. Hiervoor gebruikt Hugo Ball de term ‘Stiftlerneurose’.

Van Waiblinger is ook sprake, een andere schrijver uit Schwaben. Hij was een vriend van Hölderlin en een Wanderpoet. Ook Waiblinger verlaat het klooster in Maulbronn. En vindt zijn einde in Rome. Liever daar evangelischer Pfarrer te zijn dan in Schwaben. In Rome ligt Waiblinger begraven tussen Shelley en August, de zoon van Goethe.

Hesse wilde schrijver worden. Beklaagt zich erover dat voor alle mogelijke beroepen wel een opleiding voorhanden is. Behalve voor dat van auteur. Zijn vlucht uit Maulbronn eindigt bij nacht in een hooischelf. Het is negen graden. En de schrijver draagt bij deze temperatuur geen jas of handschoenen, zo laat Hugo Ball weten. Hij heeft geen geld en laat zich door een gendarme weer thuis brengen.