 |
| Affiche dada, Zürich (foto MDB) |
Lavater
Het regent onophoudelijk. Gelukkig staat onze caravan niet
in het overstromingsgebied van de camping. Want dat is hier wel degelijk. Net
zoals er zones zijn voor kampeerders met en zonder hond. Vorige week was de
Reuss, de rivier waaraan onze kampeerplaats ligt, buiten zijn oevers getreden.
Het natuurgebied dat zich hier wat verder uitstrekt en waar je wilde zwanen en
ooievaars kunt spotten, is eigenlijk het natuurlijke overstromingsgebied van de
nu woest kolkende rivier. Gisteren zag de rivier in de plaats van helder groen,
donker bruin. Dat betekent dat het in de bergen al aan het regenen ging.
Op zijn tocht van München naar Parijs levert Werner Herzog
vooral een gevecht met de elementen. Sneeuw en ijs teisteren hem. Een
sneeuwstorm noopt hem ertoe te schuilen in een aftands bushokje. Het ergste is
de horizontale sneeuw. Overnachten doet hij in vakantiewoningen die hij kraakt.
Daar ontdekt hij een kalender van november, wat hem doet besluiten dat de
bewoners er nog niet zo heel lang geleden verbleven. Een achter gelaten spel
kaarten. Een Playmate. Langzamerhand neemt de modder bezit van hem waardoor hij
steeds meer op de Wildeman gaat gelijken.
Vandaag bezochten we Zürich, de stad waar in 1916 Hugo Ball
de dadabeweging in het leven riep. Op de hoek van de Münster- en de
Spiegelgasse treden we het Cabaret Voltaire binnen, de zetel van het dadaïsme.
In het café een reuze borstbeeld van de Franse verlichtingsfilosoof. In de
kelder kunnen performances worden gehouden. De muren zijn behangen met kranten
en foto’s van Hugo Ball en Emmy Hennings.
Maar meer nog ben ik ontroerd door het huis in de
Spiegelgasse waar Johann Caspar Lavater leefde. Door de brede toegangspoort
kwam hier Goethe over de vloer. Later ook Pfarrer Oberlin. Wanneer Oberlin aan
de Duitse dichter Jakob Michael Reinhold Lenz meedeelt dat hij voor enkele
dagen op reis gaat om de zieke Lavater te bezoeken, antwoordt Lenz: ‘En ik, ben
ik niet ziek misschien?’.
Rondom de Spiegelgasse vind je nu de artistieke scene. Hier
schreef Georg Büchner Danton en Woyzeck. Lenin verbleef hier enige tijd.
Langs de rivier de Reuss in de verte de bergen van Luzern, de
stad waar Wagner leefde. Ik denk aan de prachtige filmaffiche van Ludwig,
waarover de weemoed hangt van het berglandschap bij avond. Ludwig II von
Bayern, vriend en mecenas van Richard Wagner.
Het blijft maar regenen. Stilaan hangt onze caravan vol met natte
kleren en verandert zo in een woonwagen van rondtrekkende reizigers.
Dada in Zürich zal wl in 1916 zijn ipv 2016 ?
BeantwoordenVerwijderenDeze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderen