Italiaanse herinneringen

Mole Antonelliana, Torino 2 eurocent (foto MDB)

Mole Antonelliana

‘Have you ever seen one American dollar,’ vroeg een jonge Amerikaanse soldaat met wie wij meeliftten. De scène speelde zich af in de Duitse Bondsrepubliek in het begin van de jaren tachtig. De Koude Oorlog. Het was toen nog gewoon om in wat West-Duitland heette op de autoweg lange en trage tankcolonnes te zien. Boven op zo’n Amerikaanse tank kon je een Afro-Amerikaan een jazzdans zien uitvoeren.

An American dollar? Neen, dat hadden wij nog nooit gezien. Daarop kregen wij van de Amerikaanse soldaat in burger die met zijn BMW aan tweehonderd kilometer per uur over de autoweg raasde, prompt zo’n groen biljet overhandigd. Het biljet was getooid met een afbeelding van de eerste president van de Verenigde Staten, George Washington (1789-1797).

In ‘Il mio viaggio in Italia’ vertelt Martin Scorsese over de films die op hem een blijvende indruk hebben gemaakt. Hij heeft het ondermeer over het Italiaanse historische drama. Fabiola van Alessandro Blasetti (1947). De film gaat over de strijd tussen het Romeinse rijk en het christendom. Er komen heroïsche gladiatorengevechten in voor.

In zijn rustige maar bevlogen verteltrant licht Martin Scorsese toe dat de Amerikaanse mythologie beperkt is tot ‘Gunfight at the O.K. corral ‘ met Burt Lancaster en Kirk Douglas. Hun geschiedenis is pas enkele honderden jaren oud. Terwijl de Italiaanse cultuur duizenden jaren terug gaat. Spectaculaire scènes en decors in films zijn voor de Italianen zo gewoon als ademhalen.

Hoe mooi en indrukwekkend zijn de afbeeldingen op de Italiaanse euro! Je vindt er het Colosseum op terug (5 eurocent). De geboorte van Venus van Botticelli (10 cent). Het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius (50 cent). De Vitruviusman, een voorstelling van de harmonische mens in het universum, van Leonardo da Vinci (1 euro). Dante Alighieri (2 euro). Castel del Monte in Puglia (1 cent) en het futuristische werk uit 1913 ‘Unieke vormen van continuïteit in de ruimte’ van Umberto Boccioni op de munt van 20 cent.

De Italiaanse euromunt die mij het meest aan het hart ligt is echter die van 2 eurocent. Daarop staat de koepel van de Mole Antonelliana afgebeeld. Het hoogste bakstenen gebouw  van Europa (167,50 m), in 1863 ontworpen als synagoge voor Turijn door Alessandro Antonelli. Vandaag is in het reusachtige monument het Museo del Cinema of het Italiaanse filmmuseum gehuisvest. De koepel torent boven de heerlijke stad Torino uit. In de achtergrond de bergen. Het is een iconisch beeld dat ook voorkomt in ‘La meglio gioventú’ uit 2003, de tweedelige film van Marco Tullio Giordana.

‘Kijk,’ zegt Nomade, wanneer ze diep in haar portefeuille tast en er een grote hoop muntstukken uit tevoorschijn tovert, ‘op onze munten staat nu al koning Filip.’

‘Hoe zou het toch komen dat onze euromunten zo onnoemelijk saai zijn,’ werpt zij op.

‘Dat komt,’ antwoord ik, ‘doordat wij net zoals Nederland een koninkrijk zijn. Daarom wordt op alle munten onze vorst afgebeeld.’