Smoke on the water

La Suisse

Goethe bezocht Lausanne samen met zijn broodheer, Carl August, de hertog van Sachsen-Weimar. Hij was tenslotte Gross Herzoglich Sachsen-Weimarischen Geheimraths. Zo staat het in de fotografische herdruk van de “Metamorphose der Pflanzen”, een uitgave met tekeningen in kleur die ik kon kopen in de voormalige Duitse Democratische Republiek.
Samen met zijn vriend Shelley maakte Lord Byron een tocht rondom het meer. Volgens een Macedoniër die hier acht maanden per jaar verblijft is het meer 130 kilometer lang. Het moet dus een behoorlijke tocht geweest zijn. De man uit Macedonië wist ook te vertellen dat het meer 330 meter diep is. Precies 3 meter minder diep dan het meer van Ohrid.
Weet je nog, Nomade, hoe wij zo vele jaren geleden gans Joegoslavië doorreisden en ten slotte belandden aan het meer van Ohrid? Hoe wij daar na een lange nacht in de trein aankwamen. En het eerste wat wij zagen was: “Hollandse koffie”.
‘Ici il fait toujours froid,’ zegt de man uit Macedonië. Hij heeft heimwee naar zijn land. Zijn dorp ligt op 2 kilometer van de Griekse grens. Warm is het daar. Dor en droog. Aan de overkant van het meer kun je Albanië zien liggen. Het mythische onbereikbare land. Waar alleen aanhangers van Mao naar toe konden gaan. Wanneer ze tenminste bereid waren om te getuigen over de weldaden van het stalinistische regime.
Wij namen vandaag de boot naar Montreux en het kasteel van Chillon. Ooit was daar in de kerkers een gevangene gedurende 6 jaren vastgebonden aan een zuil. Lord Byron zou in die zuil zijn naam hebben gegraveerd en heeft over het gebeuren een beroemd gedicht geschreven: “The prisoner of Chillon”.
Onze boot dateert uit 1910. En is een uniek exemplaar. “La Suisse” wordt voortbewogen door een rad dat door stoom wordt aangedreven. Binnen zie je het gestamp van de machines. Een beetje romantische dichter zou dit vergelijken met het onderaardse van de hel. Compleet met stoomdampen en op en neer stampende aandrijving. Maar hier zijn alle onderdelen mooi gepoetst. Het koper blinkt.
De boot doet denken aan de film Fitzcarraldo. Waarin de tot waanzin gedreven Klaus Kinski besluit om een indianenstam een gelijkaardige boot over een heuvel te laten tillen. Volgens de getuigenis van de regisseur Werner Herzog was Klaus Kinski zo gedreven en ging hij zo op in zijn rol dat hij en Herzog op een bepaald moment met getrokken pistolen tegenover elkaar stonden.
Ik moet denken aan de tocht die ik als kind samen met onze familie maakte op het Vierwoudstedenmeer. De rood geverfde banken. Mijn zussen met een hoofddoek tegen de wind. Mijn moeder gezeten tegen de wand op het dek. Ik had mijn metalen zonnebrilletje op.
In Montreux stapte een groep Russen op. Ik weet niet of ze het lied kennen van Deep Purple, “Smoke on the water”.
Het lied gaat over een optreden van Frank Zappa and the Mothers, waarbij iemand een vuurpijl afstak die het concertgebouw in brand stak. De zanger van Deep Purple zag het apocalyptische gebeuren vanuit zijn hotelkamer en schreef daarna het lied. “Smoke on the water. A fire in the sky.”
We zagen het meer bij zonsondergang. Dan lijkt het op een romantisch schilderij. Of op het meer en de bergen op de affiche van Ludwig, de film van Ludwig Visconti. De affiche hangt nog altijd in het art nouveau interieur van het bioscoopcafé Studio Skoop.