donderdag 23 november 2017

Wintertijd


Eik cité (foto MDB)
Soms ben ik
als een blad
drijvend op de wind.

Breekbaar
als het eerste
dunne ijs.

Dan weer tovert
het laatste licht
de horizon
in wonderlijke kleuren.

De tak waaraan
ik mij vastklampte
bleef achter
in mijn hand.

donderdag 8 juni 2017

Reis naar Italië



Galerij Berghotel Schatzalp, Davos (foto MDB)
De Toverberg

Wat is het ’s avonds heerlijk toeven tussen de bergen. Aan de ene kant van de vallei maakt de bergketen zich klaar voor ‘l heure bleue, een fenomeen dat Goethe zo mooi beschreef in zijn Gesprekken met Eckermann. Ondertussen worden de flanken aan de oostzijde beschenen door het laatste zonlicht.
Vandaag waren we in Davos. Berghotel Schatzalp. Voor zijn beroemde roman ‘Der Zauberberg’ uit 1924 inspireerde Thomas Mann zich op dit voormalige sanatorium. In het lijvige boek ‘Berghof’ genoemd.
De jonge wat naïeve Hans Castorp komt er om zijn neef te bezoeken. Maar zal er nadat er een vochtige plek op een van de longen is vastgesteld zeven jaar verblijven. Tot aan het begin van Wereldoorlog I.
Hans Castorp wordt in deze besloten wereld van het sanatorium heen en weer geslingerd tussen de filosofieën van de conservatieve jezuïet Naphta enerzijds en de ideeën van de verlichte humanist van Italiaanse afkomst Settembrini anderzijds. Tot hij verdwaald in de sneeuw uiteindelijk tot het inzicht komt dat de mens omwille van de goedheid en de liefde de dood niet heer en meester mag laten worden over zijn gedachten.
‘Der Mensch soll um der Güte und Liebe willen dem Tode keine Herrschaft einräumen über seine Gedanken’.

Wat ben ik blij dat ik op deze plek mag vertoeven. Lang geleden las ik het boek in een tweedelige Duitse uitgave. De filosofieën en de sfeer van een van de wereld afgezonderde toverachtige plaats zal ik nooit vergeten.
Hoe inspirerend is dit hoog gelegen berghotel. Met zijn tientallen  kamers, waarvan de balkons aan de dalzijde van elkaar zijn afgesloten door een rood geverfde houten afscheiding. En wat een zicht op de bergen en de vallei!
Op de uitgestrekte overdekte galerij ondergingen de tbc-patiënten in elk seizoen de verplichte buitenkuur. In lange rijen rietstoelen die naast elkaar stonden opgesteld.
Wat een prachtige kleuren rood en groen vertoont deze vleugel van het hotel. Met in grote letters ‘Berghotel Schatzalp’ Links en rechts een monumentale ingang die herinnert aan die van de Egyptische piramides. Aan de bergzijde gestileerde bloemmotieven en pauwen. De statige vogels die symbool staan voor het oosten.
Naast het hotel bevindt zich Villa Guarda of het ‘Ärztehaus’. Hier kwamen de patiënten op consultatie. En werd over hun lot beslist.

woensdag 7 juni 2017

Reis naar Italië



Interieur met rotswand Waldhaus Sils (foto MDB)
Sils-Maria

Thusis in Oberengadin. Bij het vallen van de avond tekenen de bergtoppen zich scherp af tegen het licht van de ondergaande zon. Zoals op de schilderijen van de Italiaanse impressionistische schilder Giovanni Segantini. Hij ontwierp de voorpagina van de Italiaanse vertaling van het werk van Nietzsche: ‘Verkündigung der Wahrheit’. Die werd echter geweigerd door Elisabeth Förster-Nietzsche.
Vandaag reden we over de Julierpas naar Sils-Maria. Het hoog gelegen bergdorp waar de filosoof Friedrich Nietzsche tussen 1881 en  1888 tijdens de zomermaanden verbleef. Het huis waar de beroemde filosoof in een kamer zijn intrek nam, verrukt ons. Wat een prachtige kleuren vertonen gevel, deur en luiken! Anders dan in Italië zijn de kleuren hier minder licht en vrolijk. Maar vormen zij opnieuw een eenheid met de natuur.
We wandelen rond het kleine schiereiland in de Silser See tot aan de gedenksteen voor Nietzsche. Daarop staat een gedicht waarin de hele filosofie van Friedrich Nietzsche vervat zit. Diep is het lijden van de wereld. Ga weg, zegt de pijn tegen de lust, dieper nog dan hartenpijn. Maar alle lust wil eeuwigheid. Wil diepe, diepe eeuwigheid!

‘Doch alle Lust will Ewigkeit-,
- Will tiefe. tiefe Ewigkeit!’

Bij de lectuur van Friedrich Nietzsches ‘Also sprach Zarathustra’ denk ik vaak aan ‘Siddhartha’ van Hermann Hesse. Zowel de schrijfstijl als de oosterse setting zijn gelijkend. Hesse bewonderde Nietzsche ten zeerste. Net als de filosoof verbleef ook Hermann Hesse in Sils-Maria. Hesse in Waldhaus Sils, een majestatisch hotel boven op een rots aan de rand van het dorp.
Ook Thomas Mann was hier te gast. Net zoals de Zwitserse auteur Friedrich Dürrenmatt en zovele andere schrijvers en kunstenaars.
Wat een indrukwekkend interieur bezit dit statige art deco aandoende hotel. Met zijn lambrisering in de fijnste houtsoort, krakende parket en gestileerde trapleuning en verlichting. Een fumier. Bibliotheek met zicht op de omgeving. Maar het mooiste is de lange gang met op het einde een rotswand, die er op elk moment van de dag anders uitziet.
Van Felix Dietrich krijgen wij in naam van zijn familie bij ons afscheid als geschenk het mooie boekje van Hermann Hesse, Engadiner Erlebnisse met tekeningen en aquarellen van de schrijver.

zondag 4 juni 2017

Reis naar Italië



Detail voorportaal kerk Castelrotto (foto MDB)
Koekoek

Afgelopen nacht woedde een hevig onweer. Waardoor deze morgen de nevels uit de beboste heuvels omhoog stegen als rookpluimen van de indianen.
De hitte voorafgaand aan het onweer was bijna ondraaglijk geworden. Na een bezoek aan het bergdorpje Castelrotto volgden we de sentiero delle meraviglie. Deze voetweg bracht ons langsheen oude mijnschachten waar eertijds ijzererts werd gedolven en een molen.
Ik moest denken aan de verzen van de romantische dichter Joseph von Eichendorff: ‘In einem kühlen Grunde/Da geht ein Mühlenrad/Meine Liebste ist verschwunden/Die dort gewohnet hat’.
Sinds enkele dagen was de roep van de koekoek verdwenen. Kwam het door de grote warmte? Tijdens onze hele tocht heeft deze vogel ons vergezeld. Nu was hij ineens weer daar. En kondigde de regen aan.
’s Morgens bracht Nomade van haar wandeling met onze hond Luna koekoeksbloemen mee. Samen met enkele korenaren schikte zij die in een dikbuikig flesje van Orangina.
Mijn verjaardag vierden wij met onze buren op de camping en met Toni en Christa. De laatste twee ontmoette ik bij het afwassen. Aanvankelijk spraken we Duits met elkaar. Maar toen ik zei dat we ook Nederlands konden spreken, schakelde Christa over op haar zachte taal.
Ach Toni en Christa, wat een heerlijke ontmoeting was het met jullie. En wat een heerlijke verjaardag hebben jullie mij geschonken. We waren van plan om te gaan eten in een grotto. Maar die hebben we niet meer gehaald.
Christa, wat kon jij mooi en liefdevol vertellen over je broer, de cineast Paul Cox, die dit ook allemaal nog zo graag had meegemaakt. Paul Cox die de film Vincent maakte, waarin ook Nomade een rol vertolkte.
Hoe jij telkens wanneer de vakantie begint de eerste dagen moet huilen om wie er allemaal is gestorven. Over je achterneef die pas zeventien was en al op de eerste dag dat hij tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het front kwam, sneuvelde. Hoe zijn moeder altijd maar weer zegde ‘mon pauvre fils’.
Voortaan zullen we de geborgenheid van de Italiaanse heuvels moeten missen. De warmte die als een drug op je inwerkt. En die we nu dienen te ruilen voor de hoge bergen uit de omgeving van Davos. Waar Thomas Mann en Hermann Hesse elkaar bij het skiën ontmoeten. En waar ook Friedrich Nietzsche verbleef.