Italiaanse herinneringen

Still uit Martin Scorsese, Raging Bull (foto MDB)

Raging Bull

Wat een ontroerende film is Raging Bull uit 1980 van Martin Scorsese. Titel en onderwerp schrikken op het eerste gezicht af. Een bokser van Italiaanse afkomst Jake LaMotta (Robert De Niro) die zich een weg vecht naar de wereldtitel middengewichten. Wat de film echter vooral boeiend maakt is het Italiaanse milieu waarin hij speelt en de psychologie van het hoofdpersonage.

Zo is er Tommy Como, een van de bookmakers uit het boksmilieu, die Jake en zijn broer Joey duidelijk maakt dat op eigen kracht naar de top doordringen onmogelijk is. Er moeten immers gevechten geregeld worden. Wanneer Jake dan tegen een Afro-Amerikaanse bokser uitkomt en er is afgesproken dat hij moest verliezen huilt hij na afloop als een kind. Maar daarna krijgt Jake de kans om te boksen voor de wereldtitel middengewichten tegen de legendarische Franse bokser Marcel Cerdan, die later tijdens een vliegtuigongeluk om het leven komt.

Langzaam maar zeker gaat Jake LaMotta ten onder aan paranoia. Hij verdenkt zijn entourage, inclusief zijn eigen broer ervan tijdens de harde trainingen het bed te hebben gedeeld met zijn mooie blonde vrouw Vickie.

‘Ben jij met mijn vrouw naar bed geweest?’ vraagt hij aan zijn broer Joey.

‘Jij bent totaal geschift,’ antwoordt die, ‘ik ben je broer.’

 ‘Kus mij ,’ zegt Jake later nadat hij in zijn waanzinnige achterdocht zijn broer te lijf is gegaan.

De kus als ultieme verzoening. Het is niet het enige religieuze symbool. Tijdens zijn laatste gevecht tegen Sugar Ray Robinson laat Jake zich helemaal murw slaan zonder zich teweer te stellen. Hij is als de lijdende Christus.

Wat deze Amerikaanse film zo boeiend maakt zijn de vele Italiaanse verhaalelementen in een sublieme zwart-wit fotografie. Op het dak van een van de appartementsgebouwen in de Bronx vieren Joey en zijn donkerharige Italiaanse vrouw hun bruiloft. De bruid in een smetteloos wit en lang wuivend kleed.

In de bars zijn er de mannen met hun grote brillen en verzorgde pakken die allerlei zaken regelen en die Scorsese in zijn jeugd met zin voor detail zal hebben geobserveerd. Zij roepen Jake bij zich, vragen of hij in vorm is en maken duidelijk dat hij lid is van de familie in de brede zin van het woord.

Daar horen een gevoel van geborgenheid bij, een onvoorwaardelijke solidariteit maar ook verplichtingen.
‘Wat heb ik gedaan,’ zegt Jake huilend tegen zichzelf wanneer hij na zijn boksloopbaan wegens het aanzetten tot ontucht in de gevangenis is beland, ‘I’m not an animal,’Ik ben toch helemaal geen beest.’ Jake of Raging Bull is helemaal geen vechtstier. Na zijn carrière ontpopt hij zich als een succesvolle comedian, die teksten debiteert van Shakespeare en Tennessee Williams.

Zonder dat er een woord Italiaans in wordt gesproken, is Raging Bull van Martin Scorsese een uitgesproken Italiaanse film. Door de milieustudie van de Italiaanse gemeenschap in de Bronx tijdens en na de oorlog, die de cineast met zo veel liefde toont. De kleine appartementjes, het zwembad omringd door een hoog traliehek waar de jongens hun oog laten vallen op mooie blonde meiden. De auto’s waarmee ze die proberen te imponeren. De nette pakken en het perfect met gel gelegde haar. Het grote kruis boven het echtelijke bed.

Maar bovenal de liefde voor elkaar. De verbondenheid van een gemeenschap in de diaspora. De ontroerende liefde tussen broers. De familie die boven alles staat.