Italiaans dagboek

Illustratie uit G. Guareschi, Don Camillo in Rusland (foto MDB)

Don Camillo

Hoe Italiaans zijn de films van Don Camillo. Il piccolo mondo di Don Camillo opent met een camera die over een rivier zweeft. De camera toont velden en boomgaarden. Vervolgens een dorpsplein en de voet van een klokkentoren ergens in Noord-Italië.

Het leven van de eenvoudige dorpelingen wordt beheerst door het water en het land. Het water van de rivier die uit zijn oevers treedt en voor overstromingen zorgt. Zodat een kapel nog altijd onder water steekt. Behalve de klokkentoren. Wanneer de klokken beginnen te luiden, kondigt dit onheil aan. Zo weet de stokoude signora Cristina, de dorpslerares, te vertellen.

De dorpelingen leven van de opbrengst van het land. Maar de natuur is ongenadig. Zij zorgt ervoor dat het werk op het land onder de verschroeiende zon een hard labeur wordt. Zij is tevens onrechtvaardig. Want het land van de ouders van Gina is vruchtbaar. Terwijl dat van hun buren, waartoe haar geliefde behoort er door de droogte dor bij ligt.

De twee jongeren houden van elkaar. Maar hun families verhouden zich tot elkaar als die van Romeo en Julia. Waardoor ze genoodzaakt zijn om elkaar in het geheim te ontmoeten. Aan de kapel bijvoorbeeld. Waar ze van plan zijn om in hun wanhoop samen de dood te verkiezen.

Maar hier steken op het gepaste moment de twee aartsrivalen Peppone en Don Camillo een stokje voor. Peppone is de communistische burgemeester van het dorp. Don Camillo de dorpspastoor.

‘Het is door het egoïsme van de landeigenaren dat er een staking is uitgebroken,’ roept Don Camillo uit. Door de ‘reactionairen’ wordt Don Camillo gezien als een bolsjewiek. De communisten zien hem als hun grote tegenstander.

Toch kan niemand de dorpspastoor missen. Wanneer hij door de bisschop op een bevolen rust in de bergen wordt gestuurd, is het dorpsplein leeg.

‘Waarom is hier niemand om mij uit te wuiven?’ vraagt Don Camillo vertwijfeld aan het reusachtige kruisbeeld dat in de kerk hangt. Het kruisbeeld is het geweten van Don Camillo en stuurt hem geregeld bij. Dat is ook nodig want Don Camillo is net als Peppone een geweldenaar. Bij het vertrek van Don Camillo heeft hij de dorpelingen bezworen niet op het perron te verschijnen. Zelf staat hij met zijn rode aanhang aan de gemeentegrens om zijn vriend en aartsrivaal te begroeten. De fanfare speelt de Internationale.

Het eerste deel van de vijfdelige reeks is gerealiseerd in 1952 door de Franse regisseur Julien Duvivier. De hoofdrollen worden gespeeld door de Franse acteur Fernandel en door Gino Cervi. In de Franstalige versie spreken Peppone en Fernandel la langue du midi. Waardoor het Italiaanse karakter van de film verdwijnt en het lijkt alsof de setting Provençaals is.

Maar wanneer je naar de film kijkt in de Italiaanse versie dan zie je pas de oorspronkelijke sfeer en inhoud. De filmreeks is gebaseerd op de werken van Giovannino Guareschi.

Il piccolo mondo di Don Camillo speelt zich af in de lente van het jaar 1946. Het land is bevrijd van het fascisme en de communisten zijn als partizanen gesterkt uit de Tweede Wereldoorlog gekomen.

Il piccolo mondo di Don Camillo gaat over verzoening. Don Camillo die als reactionair de landeigenaren keihard de waarheid toeslingert. En de communistische burgemeester Peppone die voor zijn kameraden geen gezichtsverlies kan leiden. Ze vliegen elkaar voortdurend in de haren en gaan zelfs op de vuist. Maar ze kunnen elkaar voor geen geld missen.