Italiaanse herinneringen

Pinokkio zet een neus, illustratie uit kinderboek (foto MDB)

Speak Italian

In ‘De terugkeer van Don Camillo’ zien we bij aanvang de geestelijke in zijn ballingoord in de bergen. De dorpelingen zijn er voor zijn komst gewaarschuwd. Hun geestelijke herder is er een van het soort dat een tafel hoog boven zijn hoofd heft. Waarna hij die enkele meters verderop deponeert. Een geweldenaar dus. Bijgevolg draagt Don Camillo elke dag de mis op voor slechts een enkele oudere dame. Hij vergaat er van de heimwee.

Maar ook in het dorp waar Don Camillo strijd voerde met de communistische burgemeester Peppone hebben ze heimwee. Niemand gaat er nog dood. Er worden geen kinderen meer geboren. De dorpelingen gaan als het ware in staking. Tot ze hun geestelijke herder terugkrijgen.

Uiteindelijk beslist de bisschop om Don Camillo terug te sturen. Om een feestelijke ontvangst te vermijden, organiseert Peppone de dag van de terugkomst van Don Camillo een bokswedstrijd.

Peppone staat fel onder druk van zijn communistische stoottroepen. Wanneer zij Don Camillo bedoelen, hebben zij het onveranderlijk over ‘la reazione’. Tijdens een van die bijeenkomsten zegt een heetgebakerde volgeling van Peppone dat de reactie over de kling moest worden gejaagd.

‘Wanneer die pastoor in mijn kapperszaak komt, dan…’. De overtuigde communist maakt daarbij een snelle beweging met de duim over de keel.

De volgende dag verschijnt Don Camillo vrolijk in de kapperszaak om zich te laten scheren.

‘Wat heb jij een zachte handen’ zegt hij tot slot tegen de kapper, tevens gemeenteraadslid voor de communisten.

‘Speak Italian. The fine art of the gesture’ van Bruno Munari is een hoogst vermakelijk boekje. De eerste editie werd gedrukt in Torino in 1958 en was niet te koop. In de uitgave van 1963 zijn tekst en twintig illustraties opgenomen uit een boek uit 1832 over hetzelfde onderwerp.

De titel van het  oorspronkelijke werk uit 1832 luidt ‘The Ancients’ Mimic Through the Neapolitan Gestures’. Het werd geschreven door Canon Andrea de Jorio en gepubliceerd in Napels. Volgens de inleiding op de lijvige studie van 380 bladzijden is de auteur erin geslaagd om een verband te zien tussen de lichaamstaal van de Antieken op vazen, schilderijen enzovoort en die van de Napolitanen uit zijn tijd.

‘Ik spreek met mijn handen,’ zegt Nomade vaak. Het is waar. Duidt dit op haar zuiderse aard? De Italianen staan in elk geval bekend voor hun hevige emoties. Die zij met heel hun lichaam uitdrukken.

In het boekje ‘Speak Italian’ staan prachtige illustraties van oude Napolitaanse gebaren. Daarna volgt in twee talen, het Italiaans en het Engels, een overzicht van de meest voorkomende uitdrukkingen met de handen.

Nemen we als voorbeeld die welke de volgeling van Peppone gebruikt.

Onder de titel ‘Minaccia’ of bedreiging vinden we het volgende:

‘La mano aperta ha un rapido movimento orizzontale all’altezza della gola, come fosse una lama che taglia.’

Of de vlakke hand die een snelle beweging maakt over de keel. Net zoals een lemmet.

Als dat geen bedreiging inhoudt.