woensdag 14 september 2016

Tocht aan het einde van de zomer



Eierverzameling Oberlin, musée Oberlin, Waldersbach (foto MDB)

Oberlin

Waldersbach in de Vogezen. Het Steintal. Pfarrer Oberlin kwam uit Straatsburg, sprak Frans en Duits maar helemaal niet het Romaanse dialect of Welsh dat in het afgelegen dal werd gesproken. Zijn hele leven wijdde de dominee zich aan de ontwikkeling van dit arme gebied. Hij introduceerde er nieuwe gewassen zoals de aardappel en landbouwtechnieken zoals de bemesting. Zorgde ervoor dat het dal ontsloten geraakte door de bouw van de ‘pont de la charité’ waaraan hij zelf meewerkte. En ijverde voor de totstandkoming van een huisnijverheid.
Maar vooral was Oberlin, net als Rousseau, een zeer vooruitstrevend pedagoog. In de acht dorpen van het Steintal waarvoor hij instond, zoals Fouday waar zich zijn graftombe bevindt en Waldersbach waar de domineeswoning stond, richtte hij kleine schooltjes op. ‘Strickschulen’ waar de allerkleinsten tijdens het breien door de kleuterjuf avant la lettre werden onderwezen. Zij beschikten over pedagogische hulpmiddelen om de aandacht van de kinderen te krijgen.
Oberlin legde heel wat verzamelingen aan. Van bloemen en planten vooral, net als Rousseau die op L’île de Saint-Pierre de plantengroei in kaart wilde brengen.
Maar ik leerde hem eerder kennen via een van mijn lievelingsschrijvers, de achttiende-eeuwse dichter en toneelauteur J.M.R. Lenz, de liefdesrivaal van Goethe. Die net als Goethe in Sessenheim was en daarna in de voetsporen van de grote schrijver naar Weimar trok. Tot Goethe hem uit het paradijs van de hertog van Sachsen-Weimar verjoeg.
Komt het doordat Lenz te dicht kwam bij Charlotte von Stein, waar ook Goethe een zwak voor had en aan wie Lenz Engelse les gaf? Of is het doordat Lenz op een gemaskerd bal verscheen in de kleuren van de adel? Goethe spreekt enkel van ‘Lenzens Eseley’. ‘Lenz muss gehen,’ was zijn onverbiddelijke conclusie.
Hierna raakte de talentvolle Sturm und Drangdichter helemaal op de dool. Belandde in het jaar 1788 in het Steintal bij Oberlin. En overleed naamloos in Moskou in de sneeuw.

1 opmerking: